leden Vogelwerkgroep Geesteren
Weidevogelbeheer Vogelwerkgroep Geesteren

Weidevogelbeheer Vogelwerkgroep Geesteren

We zitten midden in het broedseizoen en dat geldt ook voor weidevogels. Voor de vogelwerkgroep Geesteren is het dan ook ‘alle hens aan dek’ want de boeren willen voor het eerst gras maaien, reden waarom de nesten van de Grutto’s, Wulpen, Kievieten, Scholeksters beschermd moeten worden. Maar er is meer wat de vogelwerkgroep bezig houdt. De verdroging maakt dat de weidevogelstand sterk terugloopt in Nederland. Plas-dras is één van de middelen die daarvoor ingezet worden. Plas-dras, wat houdt dat in? Groenbezig.nl ging praten met Hennie Schröder, voorzitter van de vogelwerkgroep Geesteren om te kijken wat de vogelwerkgroep allemaal doet op het gebied van weidevogelbeheer

Plas-dras

Plas-dras is een stuk weiland dat kunstmatig deels onder water wordt gezet terwijl het drassige deel veel mogelijkheden geeft aan de jonge vogels om zich te verbergen voor predatie (het wegroven en opeten door andere dieren zoals vossen, roofvogels etc). Een plas-dras is voor een boer een onbruikbaar stuk land zo leerde ik van een Drentse boerin, die heel enthousiast onder de twitternaam @boerinhendrika twittert over plasdras en weidevogelbeheer. Om die reden krijgt boeren er een vergoeding voor. Grotendeels dekt die vergoeding wel de vermindering van opbrengsten af, maar het blijft ook voor de boeren de liefde van de natuur die hen drijft. Op de foto hieronder kijken Hennie Schröder (rechts) en Theo Lohuis uit over 1 van de 4 plas-dras gebieden die onder beheer van de Vogelwerkgroep Geesteren vallen. De bamboestokken die Theo in de hand heeft zijn stokken die gebruikt worden om nesten te markeren, zo kan de boer om het nest heen maaien, zodat het gespaard blijft en de eieren kunnen uitkomen.

Hennie Schröder en Theo Schröder bij het plas-drasgebied De Veldhoek
Hennie Schröder en Theo Schröder bij het plas-drasgebied De Veldhoek

Maatregelen tegen predatie

Een plas-dras gebied is niet alleen een kwestie van uitgraven en nat maken en houden van een stuk weidegrond. Om predatie uit de lucht tegen te gaan moet er ook nagedacht worden over schuilplekken. Stukken water worden afgewisseld met plekken met kruidenrijk gras waar de jonge vogels in kunnen schuilen. Om predatie vanaf de grond door bijvoorbeeld vossen tegen te gaan wordt het gebied tot kniehoogte omlijnd en onder stroom gezet.

Roofvogel (Valk) zittend aan de rand van de plas-dras
Roofvogel (Valk) zittend aan de rand van de plas-dras

Inzet drone

De dames en heren vogels zouden het weidevogelbeheer heel wat makkelijker maken als ze hun nesten ook binnen het plas-dras gebied zouden maken. Helaas is dat dus niet zo. De plas-dras gebieden zijn ideaal en noodzakelijk voor het dagelijks foerageren van de vogels maar de nesten liggen toch vaak verderop in het lange gras verscholen. Om te voorkomen dat ze met het grasmaaien vernietigd worden moeten ze opgespoord worden met behulp van drones, uitgerust met warmtecamera’s en speciale software (‘spotprogramma’) om de nesten te lokaliseren .

Het Spotprogramma is software dat speciaal is geschreven door DRONExpert, de leverancier van de weidevogeldrones en tevens samenwerkingspartner van de vogelwerkgroep. Dit programma maakt het mogelijk de veldactie in 2 delen te splitsen. Dit is nodig in verband met de korte batterijduur (15 minuten) en de snel afnemende temperatuurverschillen door de invloed van de zon. De gevonden ‘hotspots’ (plek waar de warmtecamera aangeeft dat er iets zit) worden door de morgenploeg opgeslagen als coördinaat en de middagploeg kan m.b.v. de drone op dat coördinaat gaan kijken wat het is en markeren. Is het een vogelnest of wellicht een hazenleger (nest van een haas)? Door het werk zo op te delen kunnen de vrijwilligers van de vogelwerkgroep wel 4 keer zoveel weilanden scannen.

Met iemand van de middagploeg het veld in

Als verslaggever mocht ik bij wijze van grote uitzondering mee het veld in om een eerder opgespoord nest te markeren. Ik keek mee op het scherm: “zie je die rijstkorrel daar? Dat is een haas. En zie je dat hele kleine lichte puntje? Dat is een nest, waarvan weten we nog niet”. Tjé zeg dat is bijna niet te zien. We gaan het veld in om te zoeken. De drone blijft als een baken op pakweg 25 meter boven het nest hangen. Als we een eind het veld in zijn moeten we stoppen want de batterij van de drone is al leeg. De drone wordt teruggehaald, batterij wisselen en verder maar weer. Op de plek (coördinaat) aangekomen wordt er heel voorzichtig gespeurd. De vogel is dan al gevlogen. Ook al staan we er pal op dan is het nog echt zoeken. Wow. Een nest met 4 Grutto eieren. Met de bamboestokken wordt het vervolgens gemarkeerd. Hennie Schröder legt uit “Dit hebben we nu even speciaal voor jou zo gedaan bij dit ene nest maar de software maakt een nog efficiëntere manier van werken van de middagploeg mogelijk waardoor er nog minder verstoring optreedt”.

Grutto nest, diep verscholen in het lange gras
Grutto nest, diep verscholen in het lange gras

Een 14-jarige als Drone-expert

De 14-jarige Sven Oude Heuvel vliegt al jaren als hobby met drones. Hij heeft met succes het examen van de drone opleiding behaald maar krijgt het diploma pas als hij 16 is. Om die reden is er altijd een tweede gediplomeerde piloot bij. Sinds dit jaar gaat hij bijna elke ochtend mee om nesten op te sporen. Dat betekent op het moment waarop ik dit schrijf: om 4 uur opstaan, inpakken en wegwezen want er kan alleen gewerkt worden in de vroege ochtenduren als de zon nog niet alles opgewarmd heeft.

Sven weet alles van drones en ook van het nieuwe unieke programma om de nesten op te sporen. Met zijn 14 jaar is hij dan ook de leraar die alles uitlegt aan de andere leden van de Vogelwerkgroep.

Prachtig: de jeugd heeft de toekomst.

Sven Oude Heuvel
Sven Oude Heuvel

Natuurlijk valt er nog meer te vertellen want de vogelwerkgroep is met allerlei nieuwe ontwikkelingen bezig zoals bijvoorbeeld druppel-irrigatie maar dat is bijna weer een nieuw artikel. Ik besluit dit artikel met een kleine fotoserie over het weidevogelbeheer en plas-dras

  • Zoekmethode Vogelwerkgroep Geesteren m.b.v. de Drone
  • Haas, gefotografeerd vanuit de drone (ingezoomd)
  • Dezelfde haas van vorige foto nu thermisch zichtbaar op het schermpje van de piloot (de rijstkorrel uit het artikel)
  • Nest thermisch zichtbaar op het schermpje van de piloot (het puntje uit het artikel)
  • Vogelkijkhut op de plas-dras Huyerensche Veld, Geesteren
  • Drone Vogelwerkgroep Geesteren
  • Gemaaid weiland met uitgespaarde nesten (donkergroen gekleurde delen)
  • Plas-dras 'De Veldhoek'
  • Fouragerende weidevogels in een plas-dras
  • Veldapparatuur voor plas-dras