Bijzonder blauw/groen project in Overijssel
Dode bomen brengen nieuw leven in de IJssel
Dood hout hoort van nature thuis in de Nederlandse wateren. In de grote rivieren die bevaren worden liggen echter nauwelijks nog takken en bomen. Door het gebrek aan rivierhout zijn rivieren en meren voor veel inheemse dieren en planten geen geschikte leefomgeving meer. Rivierhout plaatsen brengt het leven terug in de rivier doordat het inheemse soorten aantrekt. Op deze manier wordt de balans in de rivier hersteld.
74 dode bomen
Op 11 plekken langs de IJssel, van vlakbij Doesburg tot voorbij Deventer, worden in het totaal 74 dode bomen, deels onder water afgezonken. Dat gebeurt tussen kribvakken, in uiterwaarden, geulen en plassen. De bomen worden stevig verankerd met een ketting om te voorkomen dat ze op drift raken. De vaarweg blijft vrij voor de scheepvaart. Veiligheid staat voor Rijkswaterstaat (RWS) voorop.
Dit zijn de locaties
-
Hoe gaat dit in z'n werk?
Een dode boom in het water leggen en zo meer leven creëren. Men wil de natuurlijke werking terugbrengen en de leefomgeving voor vissen en macrofauna (met het blote oog goed zichtbare, ongewervelde dieren die ten minste een deel van hun leven in het water of op de waterspiegel doorbrengen) verbeteren. Daarom legt men bomen compleet met wortels en takken in het water. Hiermee ontstaat een goede leefomgeving voor veel planten en dieren. Voor de veiligheid worden de bomen stevig verankerd aan de bodem of de wal.
En wat gebeurt er dan? De dode boom, oftewel het rivierhout, trekt als eerste wieren, algen en mossen aan. Deze vestigen zich op het hout en trekken op hun beurt waterdieren aan. Het rivierhout vormt als het ware een zoetwaterkoraalrif dat het ecosysteem verrijkt. Onderzoek laat zien dat de biodiversiteit toeneemt door hout in het water. Eendagsvliegen, dansmuggen en kriebelmuggen profiteren als inheemse soorten van deze ‘onderwaterreservaten’. Ook neemt het aantal kokerjuffers toe, die weer veel vis aantrekken. Algen en kleine waterdiertjes zijn ook nog eens voedsel voor vissen, die hun eitjes kunnen leggen op de rustige plekjes tussen de takken en wortels. Vislarven en (jonge) vissen kunnen veilig opgroeien tussen de takken.
Dat er meer inheemse soorten komen en groeien, helpt om het aantal exoten – soorten die hier van nature niet voorkomen – terug te dringen. Denk bijvoorbeeld aan vlo-kreeftjes en slijkgarnalen uit de Kaspische Zee.
Op onderstaande tekening wordt de rol van dode bomen in het water prachtig uitgebeeld
Na plaatsing houdt RWS het rivierhout goed in de gaten. Ze controleren of de bomen op hun plek blijven liggen en onderzoeken het effect van rivierhout op de langere termijn.
