Tweeluik voedselbossen: Zwolle

Voedselbossen bestaan al sinds mensenheugenis. Honderden jaren geleden rooiden inheemse stammen kleine stukken bos te midden van dichte naaldwouden in Canada. Daar plantte en oogstte men (soms van ver aangevoerde) gewassen/bomen etc, die medicinale eigenschappen hadden. Deze voedselbossen lagen dichtbij de dorpen en leverden een overdaad aan noten, vruchten en bessen op. Op deze wijze waren kleine dorpen geheel zelfvoorzienend. De voedselbossen bestaan nog steeds en blijken ook nog eens erg goed te zijn voor de biodiversiteit ondanks dat ze niet onderhouden zijn (De wetenschapper Armstrong stelde dat door middel van onderzoek enkele jaren geleden vast).

“Terug naar de natuur, biodiversiteit, voedselbossen”. Kreten die we steeds vaker horen. Groenbezig was nieuwsgierig, voedselbossen wat zijn dat nou? We gingen kijken bij een tweetal initiatieven in Zwolle en in Raalte. Die twee bleken zoveel van elkaar te verschillen dat we besloten er een tweeluik van te maken.

Dit artikel gaat over Zwolle waar een initiatief gaande is voor de realisatie van een voedselbos van 5,5 hectare.

Het principe van een voedselbos

Bovenstaand schema geeft goed het principe van het voedselbos weer. Voedselbossen bestaan uit meerdere lagen (maximaal 7). Elke laag heeft zijn eigen voedselsoorten. Voedselbossen hoeven niet groot te zijn, in Canada waren de onderzochte voedselbossen tussen de 100 m2 en één vierkante kilometer. Voedselbossen zijn altijd aangelegd door mensen, men moest planten bij elkaar brengen.

Een voedselbos van 5,5 hectare in de stad Zwolle

Ik heb een afspraak met Otto Veerman, initiatiefnemer van een nog niet gerealiseerd voedselbos in Zwolle in de buurtschap Spoolde. Spoolde is een groene oase, grenzend aan de IJssel en de A28 en ligt op fietsafstand van het centrum van Zwolle. De buurtschap bestaat uit een kleine woonwijk, weilanden en enkele tuinderijen.

Otto is al 2 jaar bezig met plannenmakerij voor het voedselbos op een deel van de agrarische grond van Spoolde. Er is een kerngroep van 7 vrijwilligers die hem daarbij helpt. De gemeente Zwolle heeft onlangs besloten mee te willen werken aan de realisatie van het voedselbos in Spoolde en werkt nu samen met Otto aan een intentieovereenkomst daarvoor. Als dit doorgaat huurt Otto voor een periode van 20 jaar 5,5 hectare grond dat nu een agrarische bestemming heeft.

In de intentieovereenkomst worden afspraken gemaakt over de periode, huur etc. Maar ook over de verplichtingen die Otto heeft zoals over voldoende startkapitaal beschikken, een goed inrichtingsplan inclusief parkeren etc. 20% van het voedselbos wordt publiek toegankelijk voor o.a. recreatieve doeleinden. De rest is bedoeld voor de voedselproductie.

Ontmoeting tussen de weilanden

Otto is opgegroeid in Zwolle en woont er al zo ongeveer zijn hele leven, hij heeft een opleiding gehad als kok maar ontdekte in zijn werk in de horeca dat hij iets miste, namelijk de schakel naar ‘de oorsprong van de producten’. Hij besloot daarom tot een opleiding bos- en natuurbeheer met als specialisatie toegepaste ecologie. Hij heeft zijn studie bijna afgerond. Een stageopdracht over voedselbossen bracht hem bij de biologische tuinderij De Spoolderberg, een zelfoogsttuin in Spoolde.

Otto: “Gaandeweg deze stage ontdekte ik dat voedselbossen de schakel zijn die ik mistte in de horeca en dit is iets wat ik nu zelf wil realiseren. Het is dan helemaal bijzonder op deze plek in mijn stad Zwolle.”

We wandelen samen over de bestaande paden die door het gebied en de kleine woonwijk lopen ondertussen pratend over zijn plannen. Als ik vraag hoe hij kijkt naar een brief gericht aan de gemeente, van Spoolderbelangen, een stichting van bewoners uit Spoolde, waarin nogal wat bedenkingen worden geuit, antwoordt hij dat hij graag in gesprek met ze gaat en dat er zelfs al een eerste gesprek heeft plaatsgevonden. Hij proefde toen al voor bepaalde onderdelen van zijn plan zelfs enthousiasme. We moeten proberen samen op te trekken en zo voor beide partijen een mooie indeling te krijgen.

Terwijl ik hier met Otto over praat staan we uit te kijken vanuit de straat voor een aantal huizen over de velden. Otto “Kijk zie je dat hotel in de verte, dit weiland hiervoor met de paarden blijft vrij want dat hoort niet bij die 5,5 hectare, daarachter ligt een stuk dat er wel bij hoort. Als je daar grote fruitbomen en notenbomen zet valt het uitzicht op het hotel in de verte grotendeels weg en krijg je weer een compleet groen uitzicht”.

Een eind verderop wandelen we langs een prachtige paddenpoel die wel op de grond van het voorgenomen voedselbos ligt. Van een mooie paddenpoel word ik altijd enthousiast en ik vraag gelijk of die blijft?

Otto: “dat is inderdaad de bedoeling. Er komt er zelfs nog 1 bij”.

Even later lopen we de biologische tuinderij de Spoolderberg binnen om nog wat na te praten. Zowel de mensen van de tuinderij als Otto denken dat ze elkaar kunnen versterken. Als proef heeft de tuinderij zelfs al een klein voedselbosje.

Zo’n bosje ben ik al een paar keer tegengekomen tijdens een interview, dat maakt dat ik denk dat de term voedselbos niet het goede woord is voor dit soort initiatieven. Werken volgens de principes van een voedselbos zou een betere uitdrukking zijn denk ik. Mijn ontmoeting nadien met het initiatief Raalte maakt dat nog eens te meer duidelijk.

Op mijn vraag of hij zal werken met vrijwilligers is het antwoord dat hij zoveel mogelijk met vrijwilligers zal werken. De huidige mensen van de kerngroep van 7 personen zijn ook alleen maar vrijwilligers. Otto: “ik heb een ongelooflijke bewondering voor deze vrijwilligers. Al twee jaar lang doen ze groen vrijwilligerswerk voor dit gebied zonder ook maar iets in het gebied te zien veranderen”

Groenbezig.nl wenst Otto erg veel succes bij dit initiatief.

Ik eindig dit eerste deel van de tweeluik met een kleine serie foto’s van het gebied waar het over gaat.

• 

• 

• 

• 

• 

Deel deze pagina

• Twitter
• Facebook
• E-mail