Op bossafari op de Hellendoornse Berg met Staatsbosbeheer

Op woensdag 17 juli 2019 om 10.00u verzamelen zich 15 verwachtingsvolle gezichten bij de receptie van het Landalpark De Hellendoornse Berg. Vandaag is de eerste van een aantal bossafari’s die deze zomer op woensdag door Staatsbosbeheer i.s.m. Landal georganiseerd worden. Zeven kinderen en acht volwassenen worden welkom geheten door Gert-Jan Brandenburg (medewerker van SBB) en Karin ten Dam (vrijwilliger van SBB). Zij hebben deze tocht voorbereid en laten de gasten de komende anderhalf uur (met mogelijke uitloop) de natuur beleven.

Belevingstocht

Gert-Jan vertelt dat de tocht die we gaan lopen een belevingstocht is: dat houdt in dat er niet verteld gaat worden welke bomen we zien, welke vogels we horen en welke dierensporen we zien, maar dat we zélf het bos gaan ervaren. Vol zin gaan we op pad en steken de weg over. Aan het begin van het bos laat Gert-Jan ons een blad voelen en ruiken. Het is de Amerikaanse vogelkers, de Prunus, die in de jaren twintig in ons land als vulhout tussen de aangeplante fijnsparren geplant werd om de bomen ‘omhoog te drijven’. Het probleem met deze struik is echter dat hij als exoot enorm uitdijde en vandaag de dag is de struik nog een echte ‘bospest’. Hij kan tot 20 m. hoog worden. We komen hem gedurende de hele tocht tegen.

Missie

De eerste missie voor de kinderen (maar ook de volwassenen) is: zoek een blad dat jij mooi vindt en dat je goed kunt herkennen. Het is ons toegangskaartje om het bos in te mogen. Gert-Jan stopt ze in een zakje en bewaart ze. Terwijl we het bos inlopen vertelt Karin dat ze sinds oktober 2018 als vrijwilliger voor Staatsbosbeheer actief is, o.a. op het buitencentrum Sallandse Heuvelrug in Nijverdal. Deze tocht heeft ze met Gert-Jan voorbereid en uitgezet. Ze is gepassioneerd! Dat blijkt uit hoe ze met de kinderen omgaat en ze betrekt bij de opdrachten, die om en om door Gert-Jan en Karin gegeven worden.

'Stiltepakken'

De tweede opdracht wordt door Karin gegeven en hierbij wordt de belevingswereld van kinderen en hun fantasie flink aangesproken. Karin haalt ‘onzichtbare stiltepakken’ uit haar rugzak. Alle kinderen en volwassenen krijgen er één en ze laat zien hoe ze aangetrokken moeten worden. Met de pakken aan (met de ritsjes van de oren open en die van de mond dicht) gaan we verder met de wandeling. We luisteren en lopen, de kinderen verzamelen stokken en wat ze mooi vinden. We passeren een open plek waar de bomen verwijderd zijn, maar waar veel dingen te zien zijn. Na een kwartiertje lopen, mogen de pakken uit en vraagt Karin aan de kinderen wat ze gehoord hebben. De antwoorden variëren: van eekhoorn, auto’s en stokken tot vogels. Karin laat zien dat ze een spoor van het ‘smeervarkentje’ gevonden heeft: een stuk plastic. Daar krijgen we nog meer sporen van te zien.

Voelen

De derde opdracht is ‘tegenstellingen zoeken’. Iedere groep (in dit geval ieder gezin) krijgt een kaartje met daarop een tegenstelling: lang-kort, hard-zacht, groot-klein, scherp-stomp of ruw-glad. De groepen mogen onderling niet vertellen wat hun opdracht is. We wandelen verder. Karin wijst ons op een mogelijke slaapplaats van een ree achter twee jonge lijsterbesboompjes: reeën zoeken een plekje dat zacht is (zand, strooisel of mos) áchter een boompje als beschutting, maar dat hoeft geen grote boom te zijn, getuige de grootte van de beide boompjes. Femke van 4 is met haar moeder ondertussen druk aan het verzamelen. Samen met haar ouders en broer is ze deze week op de Hellendoornse Berg en moeder Daniëlle vertelt dat ze al het bos in zijn geweest, maar dat dit nog nét leuker is. Als Gert-Jan stopt - nadat we weer een open plek zijn overgestoken, waarbij Cars van 6 al gevoeld heeft dat het er warmer is dan onder de bomen - mogen alle groepen hun tegenstellingen neerleggen, waarna de anderen moeten raden wat de tegenstellingen zijn.

Havik en buizerd

Ondertussen horen we een krijsende roep en vliegt er een havik over ons heen. Gert-Jan vertelt dat de havik en de buizerd moeilijk uit elkaar te houden zijn, omdat ze ongeveer even groot zijn, maar een havik is een echt bosjager met een langer rechthoekige staart, terwijl de buizerd op de open vlakte jaagt en een kortere brede, ronde staart heeft. Ook kun je ze herkennen aan hun roep. De havik landt boven in een boom en blijft daar even zitten, terwijl voor de vierde missie een spiegel van Karin krijgen. We lopen een klein bospaadje in met de spiegel onder onze neus en krijgen zo het gevoel dat we eekhoorns zijn die in de bomen lopen. Femke is verrukt, want eekhoorns zijn haar lievelingsdieren. De vader van Swaan en Jasmijn ontdekt door de spiegel een spoor van het ‘smeervarkentje’: er hangt een kapotte blauwe ballon in een boom. Die haalt hij er gelijk uit en die nemen we mee voor de prullenbak.

Bosgeurencocktail

De vijfde missie is de bosgeurencocktail: Gert-Jan geeft alle kinderen een loeppotje en laat ze een ‘eigen bosparfum’ maken. Alles heeft immers zijn eigen geur en als je geurtjes mengt, kun je je eigen bosgeurtje samenstellen. Al gauw loopt iedereen snuffelend rond: gekneusde blaadjes, een beetje aarde, ga eens met je vingers over een afgezaagde boomstronk en ruik wat voor geur dat heeft. Ook de Prunus komt weer aan bod. De oma van Semi (6) heeft een andere associatie met de geur van de Prunus dan de moeder van Wouter (14). De kinderen laten elkaar en de volwassenen hun boscocktails ruiken en iedereen haalt er weer andere geuren uit. Zo leren we onze zintuigen te gebruiken.

Afgekloven sparrenappels

Onder een grote fijnspar stopt Gert-Jan om ons de afgekloven sparrenappels, die er in grote getale onderliggen, te laten zien: zijn ze helemaal glad dan zijn de zaadjes erin door muizen opgegeten, zijn ze wat ruw met kleine hapjes eruit, dan was het de eekhoorn die ze gegeten heeft. Ondertussen heeft Karin een wit kleedje op de grond gelegd met gekleurde steentjes erop. Ieder kind mag een steentje uitzoeken en voor de volgende opdracht al wandelend dingen met dezelfde kleur verzamelen. Cars heeft een steentje met vier kleurtjes en hoewel zijn moeder even denkt dat het een uitdaging gaat worden, heeft hij binnen een mum van tijd een oranje blaadje, een groen takje, een bruin stukje schors en nog een donkergroen blad gevonden. Als we na een minuut of tien de balans opmaken, blijken alle kinderen zeer goed te hebben gekeken en gezocht. Semi heeft een paars steentje en ook de door hem gezochte vondsten: een steen, een takje en een blad blijken verrassend dicht bij de kleur van zijn steen te komen.

Blinddoek

Inmiddels zijn we al anderhalf uur onderweg en iedereen doet nog steeds enthousiast mee, al beginnen de kleinsten een beetje moe te worden. Maar als Gert-Jan de volgende opdracht vertelt, doen ze allemaal weer volop mee: de kinderen worden geblinddoekt door hun (groot)ouder naar een boom gebracht die ze moeten bevoelen en onderzoeken. Daarna worden ze via een omweg en twee rondjes naar een verzamelplek gebracht en moeten ze zonder blinddoek de boom die ze gevoeld hebben, terugvinden. Wouter wordt door zijn vader een flink stuk en met een omweg van zijn boom weggeleid, maar weet feilloos de weg terug te vinden.

Beestjes zoeken

De laatste missie vindt vlakbij het beginpunt plaats: de kinderen krijgen een loeppotje en de opdracht beestjes te zoeken. Ook dat is een schot in de roos: vol vuur zoeken ze springstaartjes, spinnen, mieren, pissebedden en kevers. Tot slot moeten we onze eigen ‘toegangskaartje’ weer terugvinden om het bos te mogen verlaten. Ruim twee uur na het begin van deze spannende en belevenisvolle bossafari zijn we weer op het Landalpark en krijgen de kinderen een diploma Bossafari uitgereikt door Gert-Jan en Karin. En de Prunus….die zullen we niet vergeten!