Herenboeren produceren samen duurzaam voedsel
Sinds vorig jaar zijn de Herenboeren actief op de Usseler Es in Enschede. Ze produceren voedsel voor zo’n 450 leden op biologische, duurzame wijze. Hoewel de Herenboeren twee ‘echte’ boeren in dienst hebben, gaat er veel van hun eigen – vrijwillige – tijd inzitten. Maakt dat de Herenboeren dan ook vrijwilligers? En hoe organiseer je zo’n grote groep? We vroegen het voorzitter Hans Pieter van den Berg.
“Nee”, zegt Hans Pieter, “de Herenboeren zijn eigenaars van de boerderij, dus strikt genomen geen vrijwilligers. Maar iedereen die meedoet is wel maatschappelijk relevant bezig. Samen dragen de Herenboeren bij aan de voedseltransitie.”
Enige uitleg voor wie het concept nog niet kent: Herenboeren is een snelgroeiende burgerbeweging om de productie van ons dagelijkse voedsel beter en bovenal duurzamer te maken. Herenboerderijen gebruiken geen chemische bestrijdingsmiddelen en werken natuurgedreven. Een Herenboerderij is het eigendom van een coöperatie van 250 huishoudens, die de oogst verdelen. Twee professionele boeren, in dienst van Herenboeren Nederland, zorgen ervoor dat alles goed loopt. De leden van de coöperatie worden aangemoedigd om mee te werken, maar zijn dat niet verplicht.
Community
Hans Pieter: “Er zijn op onze boerderij zo’n 150 tot 200 mensen die regelmatig meewerken. Het gaafst vind ik dat iedereen zo gedreven is. Dat er zoveel mensen zijn die willen meewerken aan positieve verandering van de manier waarop we omgaan met de natuur. We werken aan een nieuwe verhouding tussen stad en platteland. En we zijn een community, een club met veel leuke mensen en een grote saamhorigheid. Ik vind het enorm gaaf dat zoveel mensen elkaar hebben leren kennen en samen iets opbouwen. Het was spannend om de boerderij te starten. Toen we er aan begonnen wisten we natuurlijk niet of het zou lopen zoals we bedacht hadden. Maar ik ben blij verrast hoeveel mensen mee willen doen.”
Commissies en werkploegen
Een boerderij opzetten en draaiend houden vraagt veel werk. Van vergunningen regelen, leden werven, planning, financiën en administratie tot planten, schoffelen, oogsten en de oogst uitgeven, en heel veel daartussenin. Hoe organiseer je dat allemaal? Er zijn maar liefst zeventien commissies en zestien werkploegen actief op de Usseler Es. En er staan er nog een stel in de planning als de activiteiten worden uitgebreid. Elke commissie heeft een kartrekker en elke werkploeg een ploegtrekker. Zij hebben een coördinerende rol. Daarnaast hebben sommige ploegen coördinatoren die de verantwoordelijkheid voor het werk gedurende een dagdeel op zich nemen.
Alle commissies en ploegen hebben een eigen appgroep, zodat iedereen makkelijk contact kan houden. Ook de website speelt een belangrijke rol. In de agenda op de site staan alle activiteiten ingepland: niet alleen vergaderingen, maar vooral heel veel klussen. Als lid van een ploeg kun je je opgeven voor de activiteiten van die ploeg. En dan is er ‘Hulp op het land’, waar iedereen aan kan meedoen.
Saamhorigheid
Hans Pieter: “Toen we in januari 2023 onze eerste bijeenkomst hielden, meldden veel mensen zich aan voor de commissies en werkploegen. Iedereen die zich toen had opgegeven maar niet actief werd, hebben we aangeschreven en nagebeld. Inmiddels draaien veel commissies en werkploegen zelfstandig. Regelmatig sturen we een ‘hulpmail’ met nieuws en een uitnodiging om te komen helpen bij specifieke taken. Als er zoveel werk is dat de vrijwilligers het niet aankunnen, kunnen we eventueel een extra boer inhuren. Maar dan gaat wel de contributie omhoog.”
Zelf werkt hij met plezier op de boerderij: “Je wordt er rustig van. Het is heerlijk om buiten te zijn. En het is gezellig, je ziet bij alle groepen saamhorigheid ontstaan. Ik ben trots en dankbaar dat zo ontzettend veel mensen hun tijd en geld in de boerderij investeren. Op weg naar mijn werk fiets ik vaak even langs de boerderij. Je ziet het landschap veranderen, het wordt steeds mooier. Ik geniet er elke dag van dat ik deelgenoot ben van Herenboeren Usseler Es.”
Meer weten?
Er zijn al 21 Herenboerderijen in Nederland. Meer informatie lees je op https://herenboeren.nl/. Op diverse plaatsen zijn nieuwe boerderijen in oprichting.
De Herenboerderij Usseler Es is de eerste Herenboerderij in Overijssel. Er is nog plek voor nieuwe leden! Interesse? Ga naar https://usseleres.herenboeren.nl/
