Het Hoge Vonder

Het Hoge Vonder is een bekende naam in Deurningen. Sinds 1968 bestaat een sportpark met deze naam. Maar de “hoge smalle brug” waarnaar de naam verwijst is in die tijd al niet meer aanwezig. Gerrit Aarninkhof, adviseur van Stichting Dorpsbelang Deurningen en Jos Wolbert, bestuurslid met o.a. communicatie in zijn pakket, vertellen hoe de stichting het in mei 2019 voor elkaar kreeg dat “Het Hoge Vonder” in ere werd hersteld en het verhaal over de kerkgangers naar Deurningen weer wordt gedeeld.

door Lidewij Disbergen

“Tja wij Twentenaren zijn nu eenmaal een beetje koppig”. Gerrit Aarninkhof, adviseur van Stichting Dorpsbelang Deurningen vertelt over de tijd dat Twentenaren als katholiek bolwerk vasthielden aan hun geloof tegen de protestantse stroom in. Om toch katholieke kerkdiensten te kunnen organiseren kwamen er schuilkerken in de drie marken Deurningen, Hasselo en Gammelke. Pas in 1786 mocht de eerste katholieke kerk in Deurningen worden gebouwd “zolang die maar niet op een katholieke kerk leek”. En vanaf deze periode kwamen mensen uit de omgeving naar Deurningen om te kerken.

Kerkgangers op de es

Als geboren en getogen Deurninger ziet Gerrit nog voor zich hoe begin jaren 40 van de vorige eeuw hele gezinnen over de Deurninger Es liepen en via het Hoge Vonder de beek overstaken om naar de kerk te gaan. Destijds waren er nog geen goede wegen en liepen de kerkgangers langs de grenzen van perceeltjes land die op de voedingsrijke gronden van de Deurninger Es lagen.

“Zie je dat de essen hoger liggen?” vraagt Gerrit, “dat komt omdat de boeren deze grond bemestten met mest en heideplaggen. Op deze manier groeide de es elk jaar een millimeter aan. “Inmiddels bestaat de es uit 60 cm grond van hele hoge kwaliteit” vertelt Gerrit “de structuur van de grond is zo goed dat er altijd ‘hangwater’ aanwezig blijft. Zo zijn hele goede gronden ontstaan waar de boeren hard aan hebben gewerkt om dit zo te krijgen”.

“Je ziet op de essen zelf geen boerderij” vertelt Gerrit “waar de beken lagen, daar werd gewoond”. Mensen hadden water nodig voor de was en om te koken. Ook Deurningen lag aan een beek. Kerkgangers moesten deze Deurningerbeek oversteken voordat ze naar de kerk konden gaan. En daar ligt de oorsprong van “Het Hoge Vonder”.

Van 1942 tot 1948 vond de ruilverkaveling plaats. De kleine strookjes land op de Deurninger Es worden verkaveld in een aantal grote percelen. Het beloop van de beek wordt recht gemaakt voor een betere waterafvoer. Ook worden de wegen beter en kunnen de kerkgangers via de Vliegveldstraat naar de kerk. En zo verdwijnen het kerkpad en Het Hoge Vonder uit het landschap.

• 

• 

• 

Beekdalen en essen route

Op een bijeenkomst over heemkunde komt een nieuw te ontwikkelen route in Twente ter sprake: de Beekdalen- en essenroute. Dit zet Gerrit aan het denken. Zou dit pad over een deel van het kerkpad en een nieuwe hoge vonder kunnen gaan? Dit zou mogelijkheden bieden om Het Hoge Vonder weer terug te brengen in het landschap. En hier komt Jos Wolbert in beeld. Als bestuurslid van Stichting Dorpsbelang Deurningen is hij onder andere betrokken bij ideeën rond nieuwe wandelpaden en fietspaden. Samen gaan ze aan de slag. Het plaatsen van een brug en aansluiting zoeken bij de route vraagt om veel afstemming. Uiteindelijk worden Landschap Overijssel, provincie Overijssel, Regio Twente, gemeente Dinkelland, waterschap Vechtstromen en herinrichting Saasveld / Gammelke bij de ontwikkeling betrokken. De gemeente Dinkelland en waterschap Vechtstromen financieren de plaatsing van de brug.

• 

• 

• 

Eigen beheer

Gerrit heeft vanuit zijn werk als civiel technicus bij de gemeente Enschede veel ervaring met bestuurlijke trajecten. Hij weet dat het realiseren van een project met zoveel partners een langdurig proces is dat wel 10 jaar kan duren. Stichting Dorpsbelang Deurningen besluit het project in eigen beheer te houden. Ook het ontwerp van de brug houdt de stichting in eigen hand. Als civiel technicus is het voor Gerrit een leuke klus om de brug aan de hand van de oude foto’s te ontwerpen. Een constructeur uit Deurningen, Gerard Mazeland, maakt de berekeningen en de gemeente neemt de tekeningen en berekeningen graag over.

Ondertussen is Jos met Stichting Dorpsbelang Deurningen druk om de wandelroute tussen het recreatiegebied Hulsbeek en Deurningen uit te zetten. Dat is nog een hele klus, waarbij veel overleg nodig is met de grondeigenaren in de omgeving. Uiteindelijk is de route klaar. Grappig detail is dat de route al uitgezet is voordat de brug er ligt. Voor wandelaars geen probleem “een eindje verderop ligt een dam, daar konden ze tijdelijk ook overheen”.

• 

• 

• 

Geschiedenis tot leven

In mei 2019, 5 jaar na de start van het project is het dan zo ver: Het Hoge Vonder wordt geplaatst en heeft opnieuw een functie voor wandelaars in deze mooie omgeving. De Deurningerbeek is weer zoveel mogelijk in zijn oorspronkelijke bedding gelegd. Diverse borden langs de route (o.a. met strips van Ronald van der Heide) zorgen voor inhoudelijke verdieping en zo komt de rijke geschiedenis van Het Hoge Vonder, de beekdalen en de essen weer tot leven.

Interesse om de route zelf te lopen? Via de website van visittwente vindt u een routebeschrijving: https://www.visittwente.nl/routes-Twente/wandelen-in-twente/twents-blokje-om/essenroute/

Deze column is geschreven door Lidewij Disbergen, redacteur van Groenbezig.nl

Deel deze pagina

• Twitter
• Facebook
• E-mail