Hoogstambrigade Zwartewaterland: samen fruitig genieten in Hasselt en omgeving
Hasselt in Overijssel ken je misschien als pittoreske Hanzestad, met mooi monumentale bouwwerken langs de kade en idyllische straatjes in het centrum. Maar wist je dat Hasselt ook veel groen en fruit te bieden heeft? Her en der in de woonwijken tref je namelijk een of meerdere fruitbomen. Kersen, appels, peren: ze staan op gemeentegrond en zijn voor alle inwoners beschikbaar om vruchten van te plukken of te rapen. Jeroen Tersmette van de Hoogstambrigade Zwartewaterland neemt Groenbezig graag mee voor een fruitig introductierondje door de stad: langs het Kersenlaantje, de kleine boomgaard, de Roskamp en de grote boomgaard bij het Manegepad.
Door Mariska Brouwer
Met kennis en aandacht
Een groot deel van de fruitbomen op die verschillende plekken is al in de jaren ‘80 geplant. Deze bomen zijn in de loop van de tijd verwilderd. Jeroen: “Voor een fruitboom is het algemene devies: geef ruimte aan de gesteltakken, zodat die zich in de juiste vorm kunnen ontwikkelen. Zo krijg je prachtige fruitbomen, met als prettige bijkomstigheid een mooie opbrengst. Deze manier van onderhoud wijkt af van onderhoud voor reguliere bomen. En wat je ziet, is dat er in het verleden te weinig aandacht is geweest voor dit specifieke onderhoud. Met onze hoogstambrigade pakken we dit weer op om zo de fruitbomen in vorm en glorie te herstellen.” Een proces dat vraagt om tijd en werkzaamheden die met zorg en aandacht gedaan worden. Jeroen: “Ook voor fruitbomen onderling gelden specifieke onderhoudsadviezen. Bijvoorbeeld het verschil in aanpak voor een perenboom en een appelboom, maar ook weer het verschil in aanpak per soort appelboom. Elke vrijwilliger wordt in samenwerking met Landschap Overijssel opgeleid voor het basisonderhoud van fruitbomen. En daarna leer je steeds meer door vooral actief bezig te gaan. In de winterperiode voeren we de herstellende snoeiwerkzaamheden uit, in de seizoenen daarna zie je het resultaat en ontdek je of je geduld wordt beloond. Fascinerend en leerzaam.”
Nieuw leven
Soms is een fruitboom niet meer te redden, dan wordt er gekeken naar mogelijkheden voor vervanging. Jeroen: “Kijk bijvoorbeeld naar de boomgaard bij het Manegepad. Hier staan nu 24 appelbomen en 1 perenboom, waarvan 7 appelbomen helaas niet meer te herstellen zijn. Voor die plek hebben we nu het plan concreet om 7 bomen te vervangen door nieuwe aanplant en om 7 bomen extra te planten. En door vanaf het begin het onderhoud goed op te pakken, krijg je daar mooie gezonde fruitbomen voor terug. Echt gericht op de lange termijn, met aandacht voor vergroening en tegelijkertijd het behoud van een mooi stuk geschiedenis. Ook op andere plekken in het werkgebied zijn we bezig met nieuwe plannen, waarbij we met buurtbewoners bezig zijn om het planten van fruitbomen in hun straten te realiseren.”
Gestage groei
In 2016 is de Hoogstambrigade Zwartewaterland vanuit burgerparticipatie kleinschalig opgestart. Er werden steeds meer fruitbomen ontdekt en digitaal vastgelegd. Vanaf 2018 heeft de Hoogstambrigade ook zelf fruitbomen kunnen planten. Wat betreft het aantal bomen in beheer, staat de teller inmiddels ruim boven de 100. Via de digitale kaart is nu goed te monitoren: wanneer heeft welke boom welk onderhoud gehad?
Samen sterk
Voor Jeroen ligt de basis en de kracht van de Hoogstambrigade bij samenwerking. “Klaasjan Pol en ik fungeren als het gezicht van de Hoogstambrigade Zwartewaterland. Als het gaat om het concretiseren van onze plannen, hebben we contact met o.a. de gemeente, Landschap Overijssel en de Veldschuur. We zoeken daarnaast de verbinding met zorginstellingen met dagbesteding, zoals Philadelphia in Genemuiden en De Linde hier in Hasselt: wij leveren de appels, zij maken de appeltaart. En we gaan met leerlingen van de basisscholen op pad, zodat ook zij kunnen kennismaken met de boomgaarden. Natuurlijk lukt dat alleen met hulp van onze vrijwilligers en betrokken buurtbewoners. Het is echt een plezier om dit gezamenlijk op te pakken. Om met elkaar te werken aan wat er al is en dat weer meer waarde te geven.”
Gezocht!
Ben jij benieuwd naar de fruitbomen en wil je meer leren en ontdekken over de soorten in Hasselt, Zwartsluis, Genemuiden en omgeving? Word vrijwilliger bij de Hoogstambrigade Zwartewaterland. Zij kunnen op meerdere plekken in het werkgebied jouw hulp gebruiken. Voor je begint, word je opgeleid bij Landschap Overijssel, zodat je gericht gaat bijdragen aan het herstellen en onderhouden van de verschillende fruitbomen. Op de website van de Hoogstambrigade Zwartewaterland vind je meer informatie. Of kijk op de Facebookpagina.
