De Natuurwerkdag op Landgoed Windesheim

De Natuurwerkdag, georganiseerd door Landschappen NL, is een dag waar vrijwilligers kennis kunnen maken met werken in en aan de natuur, door een ochtend te helpen met werkzaamheden. Deze dag wordt gehouden op de eerste zaterdag in november en dit jaar bezocht ik de VLO (vrijwillig landschaps onderhoud Zwolle) die werkt vanuit de Milieuraad Zwolle, waarbij het materiaal aangeleverd wordt door Landschap Overijssel.

door Carin van de Ploeg

De Natuurwerkdag op Landgoed Windesheim

Het gebied dat dit jaar onderhanden genomen gaat worden is het griend van Landgoed Windesheim. Een griend is een veld met mini-knotwilgjes en de laatste keer dat er hier gesnoeid is, is drie jaar geleden. Het is een bijna ondoordringbaar oerwoud aan opgeschoten lange wilgentakken en als ik aankomlopen, zie ik dat de buitenste rand van het veld al gesnoeid is. Grote bossen lange wilgentakken liggen op de grond. Bij de Windesheimer Molen, die ten zuiden van het griend staat, is net de koffie geserveerd. In het griend hoor ik een groep kinderen: het zijn de welpen van de scoutingvereniging de IJsselgroep uit Zwolle zuid. Thomas- één van de vijf begeleiders -vertelt dat het voor het derde jaar is, dat zij tijdens de Natuurwerkdag komen helpen. 16 welpen, gehuld in groene blouses, getooid met groene helmen en bewapend met zagen en snoeischaren, staan driftig grote takken van de wilgen te zagen. Regelmatig klinkt er:” Van onderen”, waarna er een 3 tot 5 meter lange wilgenscheut omvalt. De helmen zijn er niet voor de sier! Thom (8 jaar) vertelt dat hij zagen het leukst vindt en hij poseert stoer voor de foto . Dora (8 jaar) met een mooie roze jas aan, vertelt dat je best wel moe wordt van het werk, terwijl ze nog een tak afknipt. Chris (8 jaar, “maar ik word negen in december”) heeft al zeven bomen omgezaagd en ziet eruit of hij voorlopig niet gaat stoppen.

Ze zijn om 9.30u begonnen en gaan door tot 12.00 u. Dan is er soep voor deze harde werkers en kunnen ze hun meegebrachte broodjes opeten. Ik baan mij een weg over de gevallen en opgehoopte takken richting John Lodder. Hij werkt al 12 jaar bij de VLO. “net als mijn vrouw die ook al zolang meewerkt”. Het zijn allemaal vrijwilligers, die vanaf de eerste zaterdag in november tot eind maart iedere zaterdag van 9 tot 13 u ergens rondom Zwolle hun snoeikwaliteiten inzetten om de wilgen geknot te krijgen en het landschap te onderhouden. John vertelt dat het drie jaar geleden is geweest, dat dit griend van Landgoed Windesheim gesnoeid is. De plekken waar onderhoud gepleegd wordt door de VLO zijn gebieden van particulieren. De gemeente laat haar gebieden door de ROVA onderhouden, in enkele gevallen wordt er samengewerkt.

Het werkgebied van de VLO strekt zich uit van Zalk tot aan Berkum tot aan Windesheim. Aan de westkant wordt het gebied begrensd door de IJssel. Wáár de groep gaat knotten, wordt vlak voor de volgende zaterdag bekend gemaakt. Er worden meer gebieden aangeboden, dan er ‘bediend’ kunnen worden en het is een hele taak voor Peter die al jaren lang archiveert waar en wanneer er weer gesnoeid moet worden in een gebied, dat gebeurt met tussenpozen van drie jaar. Ik begrijp uit het verhaal van John, dat de groep knotters een hechte en grote groep is, waar toch wel vergrijzing optreedt. “Dat is jammer, want het is heerlijk om op zaterdagochtend even fysiek bezig te zijn in de natuur. Een paar veertigers of jongere mensen erbij zou leuk zijn”. Zelf is hij werkzaam bij Pakketpost NL en doet dit als hobby. De dag ervoor heeft hij nog even ‘geoefend’ in zijn eigen tuin. Hij is knotoudste bij de VLO, dat houdt in dat hij naast zijn snoeiwerkzaamheden, toezicht houdt op dingen als veilig werken en aanstuurt waar het nodig is. Per bijeenkomst worden er een aantal knotoudsten aangewezen, die voor die ochtend de verantwoording hebben (en terugdenkend aan mijn ervaring bij de snoeiende welpen, krijg ik daar een helder beeld bij).

Ik laat John zijn werk afmaken en loop richting de molen, waarbij Herman ten Den me tegemoet loopt en een stevige wilgentak achter zich aansleept. Het ordenen en goed neerleggen van het gesnoeide materiaal is één van zijn taken. Het begint een beetje te miezeren, maar dat houdt niemand van zijn werk af.

Voor de molen tref ik Menno ( 4 jaar), zijn broer Sytze (5 jaar) en hun vader Alex. Ze wonen in Zwolle Zuid en zijn hier komen helpen omdat hun oudste broer/ zoon Wessel van 9 met de scouting hier aan het snoeien is. Wessel zit al drie jaar op scouting en zijn broertjes willen dat straks ook graag, maar vandaag hebben ze “al wel honderd bomen omgezaagd”. Menno heeft een stukje hout in zijn borstzakje van zijn tshirt zitten: een mooi aandenken aan een geslaagde ochtend. Ze willen wel even voor de molen op de foto voordat ze gaan pauzeren en wachten tot de regen weer stopt, want het is maar een buitje.

Tijdens het snoeien zorgt Charles voor de koffie en de thee. “Ik kwam dertien jaar geleden kijken bij snoeiwerkzaamheden bij Zalk en ben nooit meer weggegaan, zeg maar dat ik ‘de koffiedame’ ben. Altijd in voor een praatje, maar wel zorgen voor voortgang op de werkvloer! ”. Hij heeft prachtige verhalen over het bezoek van een raadslid aan een werklocatie en staat nog volop in het leven ook al is hij 68 jaar en hoeft het allemaal niet meer zo snel.

Iedere zaterdag van de VLO wordt afgesloten met een kop soep. Vandaag is er speciaal voor de kinderen tomatensoep met doperwtjes gemaakt en die vindt gretig aftrek. Voor de volwassenen is er linzensoep (voor de vegetariërs) en erwtensoep (mét worst). Voor de kinderen in plastic bakjes. De VLO-ers nemen ieder hun eigen mok en eigen lepel mee. Dit scheelt afwassen op de locatie (wat niet altijd mogelijk is) en is duurzaam. Annet van de Wal (één van de weinige vrouwen bij de VLO) laat me haar emaillene mok zien: een wit exemplaar met een paddenstoel erop. Hoe herfstachtig wil je het hebben?

Inmiddels is de regen gestopt, de zon is doorgebroken en het is tijd om te gaan opruimen. De zagen en snoeischaren worden ingezameld en schoongemaakt door de materiaalmeesters van de VLO, de ladders worden op een stapel gelegd. De kinderen leveren hun helmen in. Straks gaat al het materiaal in de aanhangers weer naar Landschap Overijssel en volgende week staat de VLO weer klaar op een andere locatie.

De Natuurwerkdag is voorbij, maar het werk van de VLO en van vele andere groene vrijwilligers nog lang niet! Mocht u nu ook lekker buiten willen zijn en groen vrijwilligerswerk willen gaan doen, kijkt u dan vooral op www.groenbezig.nl