Diversiteit belangrijk in Voedselbos Olst

Voedselbossen. Ik lees er veel over. Maar in het echt gezien? Nee, dat niet. Ik neem de trein naar Olst, waar de stichting Eetbaar Olst-Wijhe in 2016 een kleine hectare openbaar groen adopteerde, tussen de Aardehuiswijk en het spoor. Er groeit nu een voedselbos. Voorzitter Fransjan de Waard leidt me er rond.

Duindoorn en zilverbes

We wandelen over een slingerend pad langs de rand van de Aardehuiswijk. Het voedselbos staat niet op zichzelf, het sluit naadloos aan bij wat hier nog meer gebeurt. Er is een buurtmoestuin met het motto ‘meedoen is mee-eten'. En er is water met een brede rietkraag dat door het gezuiverde water uit het helofytenfilter wordt gevoed.

“Zal ik maar direct van wal steken”? Fransjan, vanaf het begin betrokken bij het project, is een enthousiaste verteller. “Als je in Nederland niets doet, ontstaat er vanzelf een bos. Dat kan ook met eetbare soorten. Dus die planten we erin, met een grote diversiteit”. Dat blijkt als we verder wandelen. Op een meer open stuk terrein zijn duindoorns aangeplant, er blijken al bessen aan te zitten. En op de scheidslijn met de omringende akkers staat olijfwilg oftewel zilverbes als windschut.

Bestand tegen weersextremen

Hier een voedselbos, dat was niet direct het idee. De eerste plannen spraken van een ‘eetbaar landschap’. Daarvoor werd de dichtgereden, vaste kleibodem verbeterd met groenbemesters en extracten met bodemleven, waarna er zestig frambozenstruiken de grond in gingen. Fransjan: “Maar het klimaat verandert. Er volgden twee zeer hete zomers. Onze aanplant verdroogde totaal. We besloten toen het roer om te gooien en ons te richten op een voedselbos. Immers, een bos schept een eigen klimaat met schaduw en een eigen vochthuishouding".

Langs hoog opgeschoten grassen lopen we het bos van vooral wilgen en elzen binnen. Manshoge struiken en bomen. Wie de foto’s uit de beginfase ziet, herkent de plek niet meer. Fransjan vouwt voorzichtig wat gras uiteen. “De pioniersvegetatie die er nu staat, zorgt voor de eerste schaduwplekken. Die zijn weer belangrijk voor de jonge aanplant van meer gevoeliger soorten”. Hij wijst op eetbare meidoorn, mispel, lijsterbes, krenteboompje en vlier.

Eerst was er bijna niets ..... - Stichting Eetbaar Olst Wijhe

Het bos begint hoogte te krijgen - Britta Schmitd

Bloesemkluis

Verderop is een open veldje. Jonge bomen: appel, kweepeer, hazelnoot, tamme kastanje en walnoot. Ook hier weer veel variëteit. Niet maximale productie maar educatieve waarde is het hoofddoel. Fransjan: “We willen mensen straks laten proeven, ook van nieuwe soorten waarvan ze niet wisten dat die eetbaar zijn. En we bieden ook voedsel aan dieren". Hij wijst op een groepje lage struiken. “Dat is ook een experiment. Ik noem het een 'bloesemkluis', een bosje van soorten die eetbaar zijn voor beestjes, maar niet voor mensen. Daaromheen dus doornstruiken waarvan je wèl iets kunnen snoepen, zoals sleedoorn, zuurbes en rimpelroos”.

Hoe ziet het bos er over tien jaar uit? “De klimaatextremen worden groter, dat maakt het onvoorspelbaar en vormt dus een bedreiging. Hoe seizoenen gaan verlopen is onduidelijk. Bekende soorten, zoals bijvoorbeeld peren, zijn gewend aan een nat voorjaar. Dit voorjaar was erg droog en daar hebben ze zeker onder te lijden. Sommige soorten zullen het in een warmer klimaat slechter gaan doen, anderen zullen er van profiteren”.

Ook een bos beginnen?

Wil je ook eens een kijkje nemen in het voedselbos Olst? Het gebied is openbaar en dus altijd toegankelijk. Zelf een voedselbos realiseren? Kijk dan op Kennisbank Voedselbossen Natuur en Milieu Overijssel.