Boek 'Libellen in Overijssel'

Evert Ruiter ontpopte zich op jonge leeftijd al als enthousiaste natuuronderzoeker. Samen met zijn vader die biologieleraar was maakte hij veel tochten in de natuur. Voor zijn opleiding koos hij toch voor een andere passie: muziek. Hij studeerde af aan het conservatorium als docent muziek en piano. Toch kroop het bloed waar het niet gaan kon, op dit moment heeft hij een eigen bedrijf als veldbioloog. Zijn liefde voor libellen is de motor geweest achter dit boek. Hij wist een groep vrijwilligers/samenstellers om zich heen te verzamelen die wezenlijke bijdragen hebben geleverd aan de totstandkoming van dit boek.

Recensie 'Libellen in Overijssel'

Op bladzijde 10 van het boek staat dat dit boek zowel een fotoboek als een verspreidingsatlas en wandelgids is. De samenstellers willen met dit boek hun warme belangstelling en liefde voor libellen delen met anderen om zo bij zoveel mogelijk mensen interesse op te wekken voor deze prachtige insecten.

Om die interesse te wekken kun je natuurlijk geen droog wetenschappelijk boek gaan maken. De schoonheid van de libel moet dan ook naar voren komen. Daar zijn de samenstellers in geslaagd. De foto’s zijn werkelijk om ademloos naar te kijken. De hoofdfotograaf is Alex Huizinga, ontbrekende foto’s werden door andere fotografen aangeleverd. Prachtige macrofoto’s waarop libellen in detail vastgelegd zijn worden afgewisseld met libellen afgebeeld in hun natuurlijke omgeving. Op een dubbele pagina wordt in 12 foto’s het uitsluipproces van larve naar libel weergegeven. Het boek is zeer rijk geïllustreerd met foto’s.

De samenstellers zijn er in ieder geval bij mij als recensent/fotograaf al in geslaagd om mijn liefde voor landschapsfotografie eens te gaan afwisselen met het fotograferen van deze prachtige insecten.

Maar het boek heeft meer. Elke soort wordt uitvoerig beschreven zodat ze ook voor een relatieve leek te determineren zijn. Gecombineerd met de 8 wandelroutes die beschreven zijn, waarbij zelfs aangegeven wordt welke libellen je op die routes kunt verwachten voldoen de samenstellers aan hun eigen doelstelling om dit boek een inspiratiebron te laten zijn voor elke natuurliefhebber.

Geelvlekheidelibel, fotograaf Alex Huizinga

De Verspreidingsatlas

De samenstellers hebben deze professionele functie zeker niet uit het oog verloren. In de atlas zijn verspreidingskaarten per libel opgenomen. Dit is naar ik heb begrepen ‘monnikenwerk’. Mede-auteur Wim Bakker tekende hiervoor. Het idee om een boek over libellen in Overijssel te maken ontstond zo’n 20 jaar geleden. Een eerste uitgave in eigen beheer verscheen in 2005 als ‘Libellen in Overijssel, voorlopige verspreidingskaarten (1995-2003)'. In de jaren voor 2015 werd vooral gekeken naar de bekende waterrijke natuurgebieden. Tussen 2015 en 2018 zijn de witte vlekken op de Overijsselse libellenkaart via hokvuldagen ingekleurd. Daarnaast zijn individuele waarnemers aangespoord om ook eens in lege hokken in hun eigen omgeving te zoeken.

Alhoewel ik geen professional ben en dus over dit onderdeel geen oordeel heb denk ik dat ze erin geslaagd zijn om ook deze functie goed in te vullen.

Gegevens boek

Titel: Libellen in Overijssel, samenstelling: Evert Ruiter, Gabi Milder-Mulderij, Martijn Bunshoek, Alex Huizinga, Wim Bakker en Paul Knolle; Uitgeverij KNNV, www.knnvuitgeverij.nl ; ISBN 978-9050117739, € 34,95

In gesprek met Evert Ruiter

Op een frisse decembermorgen zitten we aan een ruime picknickbank te praten (de Coronaregels moeten immers nageleefd worden). Locatie: De Duursche Waarden bij Fortmond aan de IJssel. Dit is 1 van de 8 wandelroutes uit het boek.

Ik heb het boek voor de ontmoeting helemaal doorgenomen en geef aan onder de indruk te zijn van het geheel. Dit is een boek niet alleen voor de professional maar echt voor een groter publiek.

Evert Ruiter zegt daarover: “ Er waren al twee libellen-verspreidings-atlassen uitgegeven, namelijk van de provincies Drenthe en Friesland. In beide provincies is gekozen voor een meer wetenschappelijke of ecologische benadering. Wij wilden niet nog een derde boek in hetzelfde rijtje neerzetten, voor ons was dat de reden om naar een meer publieksgericht boek te kijken”.

Evert is een rustige man van begin 60 en nog volop aan het werk in zijn eigen bedrijf als veldbioloog/ecoloog. Hij voert veel onderzoeksopdrachten in het veld uit. Het werk aan dit libellenboek is echter helemaal vrijwilligerswerk. Verdienen doen de samenstellers niet aan dit boek.

Ze zijn wel gelukkig dat het door de KNNV-Uitgeverij op professionele wijze wordt uitgegeven. “Dat ontlast ons van veel administratieve zaken en het werven van fondsen”.

Om de juiste foto’s te krijgen was een oproep gedaan onder libellenliefhebbers maar de variatie in kwaliteit en compositie verschilde nogal en dat was niet de bedoeling. “We waren onder de indruk van de foto’s van Alex Huizinga, die ik zeker al 20 jaar ken, en waren ook heel blij dat hij mee wilde werken”.

Verder hadden de samenstellers goede afspraken over de werkverdeling om het boek te schrijven. De coördinatie lag bij Evert en hij schreef ook de algemene hoofdstukken.

Natuurlijk zijn er heel veel vrijwilligers betrokken bij dit gehele proces. Maar genoemd mag toch nog wel worden Martijn Bunskoek als organisator van de ‘hokvuldagen’ vanaf 2015. Dat ging dan naar kilometerhokken op plekken waar nog geen of weinig gegevens van waren door de gehele provincie (een kilometerhok is een in het terrein afgezet gedeelte van 1 vierkante kilometer waarin wordt gezocht). “Daarnaast hebben we ontzettend veel kunnen putten uit de gigantische database van waarneming.nl, EIS Nederland en NDFF" aldus Evert.

Evert Ruiter langs de IJssel in de Duursche Waarden

Een foto-impressie

Aan het eind van deze recensie geef ik nog een korte foto-impressie van libellen zoals je die in het boek kunt tegenkomen alsmede enkele foto’s van gebieden.