Een speelbos kost veel aandacht
Als ik op woensdagmiddag 13.30u bij het Buitencentrum Sallandse Heuvelrug aankom, begint het net te regenen. “Ik denk niet dat we veel kinderen zullen zien” zegt Kees Jan Westra, nadat hij me verwelkomd heeft. Ik ben hier vandaag omdat Kees Jan op zoek is naar vrijwilligers die een aantal woensdag- en zondagmiddagen van 14.00u tot 14.30u de aantallen kinderen tellen die het Speelbos bezoeken.
door Carin van de Ploeg
Interview met Kees Jan Westra, Boswachter Sallandse Heuvelrug
Het Speelbos bestaat sinds 1995 en lag bij het toenmalige bezoekerscentrum. Was het in de beginjaren een leuke route met houten speeltoestellen, gemaakt door medewerkers en vrijwilligers van Staatsbosbeheer, nu is het een bijna twee kilometer lange wandeltocht door het bos, gemarkeerd met houten eekhoorns met speel- en klimtoestellen die aan alle veiligheidseisen van het warenwetbesluit voldoen.
Kees Jan vertelt dat sinds 1995 de regelgeving rond speelnatuur behoorlijk is veranderd en dat er strengere eisen gelden. Dat houdt in dat bijvoorbeeld een speelhuisje zodanig moet zijn opgesteld dat heel jonge kinderen er niet zelf in kunnen klimmen. Eén keer per jaar worden de toestellen gecontroleerd door een gecertificeerde inspecteur en gedurende het jaar wordt er door de boswachters gecontroleerd op gebreken, zoals bijvoorbeeld uitstekende schroeven of spijkers.
Tikkie!
Het onderhouden en inspecteren van het Speelbos kost duizenden euro’s per jaar. Hiervoor is geen subsidie beschikbaar. Er is wel geld beschikbaar vanuit Provincie Overijssel voor het onderhoud van wandel- en fietspaden, maar Staatsbosbeheer ontvangt geen geld voor het onderhoud van het Speelbos. “We vinden dat het Speelbos gratis toegankelijk moet blijven, zodat kinderen spelend het bos leren ontdekken, maar tegelijk zorgen de kosten voor het speelbos wel voor vraagtekens.” Daarom is er gekeken naar een passende oplossing. Deze heeft Kees Jan gevonden in het doneren via Tikkie d.m.v. een QR code. In februari 2020 ontstond het idee, vanaf mei waren de QR codes beschikbaar en bij de toestellen opgehangen en de resultaten zijn tot nog toe heel goed te noemen. “Mensen willen best een kleine bijdrage leveren om het Speelbos in stand te houden, dus dit is een hele goede en werkzame manier. “
Volg die houten eekhoorns!
Om 14u lopen we de Speelbosroute in tegengestelde richting. Het regent nog steeds. Door de route van achter naar voren te lopen, kom je de meeste bezoekers tegen. De tellingen van vorig jaar (uitgevoerd door Kees Jan en zijn collega’s) geven een goed inzicht in hoeveel kinderen (in de leeftijd van nul tot dertien jaar) het bos bezoeken. Kees Jan legt uit dat er bij de berekeningen van de aantallen die afgeleid worden uit de tellingen rekening gehouden wordt met weersomstandigheden en jaargetijden. Zo is bekend dat boven de dertig graden Celsius er veel minder bezoekers zijn. Zo ook bij regen. Daarnaast zijn er natuurlijk ook schoolklassen en BSO’s die het bos in de ochtenden bezoeken.
Tot 2019 (voor de tellingen begonnen) werd ervan uit gegaan dat het aantal kinderen dat het Speelbos in een jaar bezocht rond de 15.000 lag, maar vorig jaar bleek dat het er ruim 35.000 méér waren. Dit soort gegevens kunnen meegenomen worden in de afwegingen die gemaakt worden door Staatsbosbeheer.
We lopen via de Dassenburcht waar de bramenstruiken verwijderd zijn, om te voorkomen dat kinderen zich prikken, naar een houten boog waar muziek gemaakt kon worden. Dit speeltoestel is aan vervanging toe en Kees Jan is op zoek naar een toestel dat de zintuigen aanspreekt. Als we in het bos lopen, merken we de regen wat minder. Ondertussen ruimt Kees Jan het zwerfvuil op dat hij tegenkomt. De hangbrug over een kleine waterdiepte is een aantal jaar geleden vervangen. Dit kostte zo’n 14.000 euro, inclusief een aantal jaar onderhoud, maar dan heb je ook een goedgekeurd en zeer stevig speelobject, dat tot de verbeelding spreekt.
We volgen de houten eekhoorns die nog wel door een collega van Kees Jan zelf worden gemaakt. Bij het houten treintje treffen we een jong gezin aan met twee kinderen. Kijk, toch nog bezoekers. Ze hebben veel plezier in de route. Zo treffen we nog een paar gezinnen, gestoken in regenjas, korte broek en laarzen, laten zij zich dit leuke middagje uit niet ontzeggen door een paar druppels regen. De huisjes, de schommel aan een tak, de wipwappen, de zelfgebouwde takkenhutten , de troon, de palen waar je overheen kunt lopen of kunt slalommen, de paaltjes om bok te springen, het oefent allemaal een aantrekkingskracht uit op kinderen ( én volwassenen) om lekker te spelen. Op een open plek met de naam Twilhaar, staat de omtrek aangegeven van een oud boerderijtje dat hier stond. Weer op de terugweg komen we langs een prachtige kijk hut in een grote boom.
Vrijwilligers gezocht voor bezoekerstellingen
De kabelbaan is momenteel buiten gebruik, morgen komt een bedrijf om de remveer te vervangen. Het is de tweede keer in 8 maanden, maar het geeft aan hoe intensief het Speelbos gebruikt wordt. De kosten van de vervanging van zo’n veer zijn 400 euro. Dat zien de gebruikers niet, maar het is wél nodig.
Op mijn vraag of het bos veel te leiden heeft gehad van corona en de extreme hitte van de afgelopen maanden, antwoordt Kees Jan dat de natuur wel baat heeft gehad bij de coronatijd. Geen evenementen als fietswedstrijden en trails door het bos, dus rust voor dier en natuur. Door iemand van de Geologische Vereniging werd vastgesteld dat de uitspoelingslagen weer goed onderscheiden konden worden. Op de terugweg naar het Buitencentrum komen we weer langs de hangbrug waar nog een gezin met kinderen aan het spelen en ontdekken is. De regen is gestopt.
Het Speelbos is gratis toegankelijk. Bij het Buitencentrum zijn route- en doeboekjes met opdrachten voor kinderen van 4 tot 12 jaar te koop. Vrijwillige bijdragen via een Tikkie kunnen in het Speelbos zelf gedaan worden.
Mocht je in de buurt van Nijverdal of het Buitencentrum Sallandse Heuvelrug wonen en als vrijwilliger willen helpen bij de tellingen op woensdag en zondagmiddag tussen 14.00 en 14.30u, dan kun je contact opnemen met Kees Jan Westra, 06-23 868 611.
