In de ban van de Ringslang
De ringslang is een fascinerend dier. Het is niet alleen de grootste slang van Nederland (ca 1 meter), maar is als waterslang goed waarneembaar. Soepel kronkelend zwemt dit reptiel door het water op zoek naar prooidieren. De slang is grijsbruin tot olijfgroen met twee kenmerkende gele vlekken en zwarte streep, de zogenaamde ‘ring’.
In dit artikel een beeld van de ringslang, en wat je als vrijwillig kunt doen om het voortbestaan van deze slang te helpen.
Leven ringslang
De ringslang is schuw, die overdag actief is en veel zwemt op zoek naar prooi. De slang heeft op de rode lijst de status “Kwetsbaar”, maar lijkt momenteel wel stabiel in Nederland. De ringslang is in Overijssel aanwezig in 2 kerngebieden: Wieden-Weerribben (sterk) en IJssel-Vecht (licht afnemend).
De 20-30 eieren worden medio juni afgezet in mest-, compost- of broeihopen (zie verder) of in stapels die verwarmd worden door direct zonlicht. Voor overwintering is hij afhankelijk van vorstvrije en droge plekken, zoals muizenholen, wortelkluiten, houtstapels die half vergaan zijn.
Levenswijze
Hij leeft in waterrijke gebieden zoals meren, poelen, beken, rivieren en veenmoerassen. Aanvullend heeft hij bosranden of (vochtige) heideterreinen nodig, waar hij kan zonnen en schuilen. De ringslang houdt van kikkers, padden, salamanders, vissen en kleine reptielen die hij bij het water vangt. Jonge ringslangen eten ook wel slakken.
Deze slang is ook zelf prooi van blauwe reiger, buizerd en kiekendief, maar ook van egel, mol, bunzing en otter. De jonge ringslangen worden zelfs gegeten door merels, spreeuwen en forel…
De gele ring heeft een afschrikkende werking (denk aan stekende insecten), maar als dit niet werkt zal de slang proberen weg te vluchten. Als dat niet lukt dan gedraagt hij zich als ware drama-queen; hij houdt zich dood, laat zijn bek open hangen met tong eruit, soms met een druppeltje bloed. Als de slang wordt vastgehouden kronkelt het lichaam en verdraaien de pupillen, en tot slot produceert hij een stinkende vloeistof uit de anaalklieren die niet makkelijk van de handen te wassen is.
Broeihoop
Natuurlijk afzetplekken zijn waarschijnlijk hopen verzameld organisch materiaal zoals riet of veek (aangespoelde ruigte of vloedmerk). Om dit te simuleren worden nu broeihopen aangelegd. Dit blijkt zeer nuttig voor ringslangen maar ook voor tal van andere dieren. Voorwaarde is dat de temperatuur kan oplopen tot ca 300C.
Andere voorwaarden: er moeten ringslangen voorkomen, er is water en begroeiing in de buurt, het is rustig (geen verkeer of publiek), en minimaal half in de zon. Zie verder handleiding Ravon.
De beste tijd voor aanleg is half maart tot eind april, zodat de slang na de winterrust aan een nieuwe cyclus kan beginnen.
Handleiding broeihopen
Via de onderstaande links kun je een handleiding voor broeihopen en een aantal filmpjes zien.
- Bouwen broeihoop Handleiding – Ravon
- Bouwen broeihoop filmpje over het maken van een broeihoop voor een ringslang - Natuur voor Elkaar
- BioVlogWild filmpje over leven van (jonge) ringslangen
- Kort filmpje van ringslangen die uit het ei kruipen
- Kort filmpje van ringslang op een broeihoop
Als je (veel ) meer wilt lezen over de ringslang, klik dan HIER
Meer over vrijwilligerswerk voor bijzondere planten- en dierensoorten
Dit artikel maakt onderdeel uit van een serie over verschillende diersoorten waarbij vrijwilligers betrokken zijn. Met deze serie willen we vrijwilligers die zich druk maken voor monitoring verbinden met gidsen en beheervrijwilligers.
Heb je ook zin om als vrijwilligers aan de slag te gaan, neem dan contact op met Landschap Overijssel, en vermeld dan waar je hart naar uit gaat. Wij brengen je dan in verbinding met de betreffende groep(en).
In deze serie artikelen over:
